Δύο δεκαετίες πριν στο καφενείο του χωριού, ένας Καμπούσης με ζωγραφισμένη την έκπληξη στο πρόσωπό του με ρωτάει: «Και που ξέρεις εσύ τη Βασιλότρυπα;». Πού να φανταζόταν ότι απέναντί του ήταν ο γιος ενός παλιού δασκάλου των Καμπιών. Ο πατέρας μου, Αλέξανδρος Κάκαρης, υπηρέτησε στο σχολείο των Καμπιών την περίοδο 1962-1965. Από αυτόν πρωτάκουσα για το κοίλωμα στο μεγάλο μετέωρο βόρεια του χωριού, με το ελκυστικό όνομα και την ενδιαφέρουσα ιστορία που το συνοδεύει.

Νεαρός δάσκαλος ο πατέρας μου, είχε πάει στη Βασιλότρυπα μια φορά μαζί με ντόπιους, πριν από 60 περίπου χρόνια. «Η Βασιλότρυπα δεν φαίνεται. Πρέπει να κάνεις έναν δρασκελισμό πάνω από τον γκρεμό και τότε θα τη δεις», μου είχε πει εφιστώντας μου την προσοχή για τους κινδύνους κατά την προσέγγισή της. «Ίσα ίσα χωράει να μπει ένας άνθρωπος μέσα. Είναι σαν κέλυφος αυγού. Η πέτρα είναι αυτούσια, δεν είναι πελεκητή. Κάτω στη βάση, απέναντι από την είσοδο έχει μια πέτρα πάνω στην οποία καθόταν ο βασιλιάς».

Ένας άλλος εκπαιδευτικός, ο εκ Καμπιών ορμώμενος Μηνάς Καλούδης, αναφέρει ότι ο πιο εντυπωσιακός ογκόλιθος από όσους στέκουν πάνω από το ρέμα των Καμπιών ονομάστηκε Βασιλόπετρα εξαιτίας της Βασιλότρυπας. Η κρυψώνα του βασιλιά, συμπληρώνει, «Χωράει περί τα δέκα άτομα. Μπαίνεις μέσα με δυσκολία. Η είσοδος είναι στενή και πρέπει να μαζέψει κανείς την κοιλιά του για να χωρέσει. Πλαγιαστά και όχι κατά μέτωπο. Ακόμη, προχωρώντας προς τη Βασιλότρυπα, πρέπει να προσέχει να μην γκρεμιστεί κάτω στο χείμαρρο και διαλυθεί». Και προσθέτει ότι «Εκεί μέσα ο βασιλιάς ήταν ασφαλισμένος και πολεμούσε με μακριά ξύλινα κοντάρια γκρεμίζοντας τους εχθρούς κάτω». Ο ισχυρισμός αυτός μπορεί να είναι αδύνατο να αποδειχθεί σήμερα, αλλά μοιάζει πέρα για πέρα αληθινός, συνυπολογίζοντας το παρακείμενο γενοβέζικο «Κάστρο της Ωριάς» και τις μαρτυρίες για τις πειρατικές επιθέσεις στην περιοχή.

Πριν λίγα χρόνια έκανα μια πρώτη, αποτυχημένη απόπειρα να την εντοπίσω. Φέτος πετάχτηκα άλλες δύο φορές στη Βασιλόπετρα, εκμεταλλευόμενος επισκέψεις μας στα Καμπιά για να περπατήσουμε το πανέμορφο μονοπάτι. Σε μία από τις πεζοπορίες συναντήσαμε στην κατάφυτη ρεματιά τον γνωστό φυσιολάτρη Αντώνη Τσατσαρώνη. «Αντώνη μήπως ξέρεις που βρίσκεται η Βασιλότρυπα;» του είπα δείχνοντας προς τα επιβλητικά βράχια που έστεκαν από πάνω μας. «Που να ξέρω; Εκεί είναι γεμάτο τρύπες» μου είπε και δεν είχε άδικο.

Ο βράχος αυτός είναι μία από τις πολλές εμφανίσεις ηφαιστειακών πετρωμάτων που εξαπλώνονται επιφανειακά κατά μήκος του ρέματος των Καμπιών. Πρόκειται για ένα ρυόλιθο, ένα πέτρωμα που δημιουργήθηκε πριν από περίπου 14 εκατομμύρια χρόνια, μέσα από σύνθετες διεργασίες της γης, που είχαν σαν αποτέλεσμα τη δημιουργία ηφαιστείων, τόσο στην Χίο, όσο και σε γειτονικές περιοχές. Η γεωλόγος – γεωπεριβαλλοντολόγος Βασιλική Μπαρσάκη επισημαίνει «Ο βράχος παρουσιάζεται ιδιαίτερα τεκτονισμένος κι εξαλλοιωμένος, με εντυπωσιακές γεωμορφές από υπόγειες κι επιφανειακές κοιλότητες που εξάπτουν την ανθρώπινη φαντασία και δίνουν αφορμή για τη δημιουργία μύθων και τοπικών θρύλων».

«Πλησίον εις τα Καμπιά, εντός κοιλάδος διανοιγόμενης προς τη θάλασσαν υπάρχει επί βραχώδους απότομου βουνού μεσαιωνικόν κτίσμα, κάστρον μικρόν, απέναντι δ’ έχει άλλο ύψωμα βραχώδες, ομοίως οχυρόν, επί του οποίου υπάρχει μικρά εκκλησία της Αγίας Παρασκευής» αναφέρει ο Γεώργιος Ζολώτας και συμπληρώνει «Οι χωρικοί των πέριξ λέγουν, ότι υπό το μικρόν οχυρόν κατώκει πότε δράκος κατά τους μεν, τέρας φοβερόν (monstre) κατ’ άλλους, το οποίο απελίθωσεν η Αγ. Παρασκευή. Εις τα πλευράς του βράχου του δράκου, υπάρχει σπήλαιο μέγα ονομαζόμενον η τρύπα του διαβόλου». Σήμερα οι λιγοστοί κάτοικοι του χωριού αποκαλούν το βράχο αυτόν «Το θεριό», αλλά δηλώνουν πλήρη άγνοια για την «τρύπα του διαβόλου». Στο Θεριό, σύμφωνα με τον Καλούδη, υπάρχει απολίθωμα τεράστιας Κάμπιας, που η παράδοση λέει ότι σκοτώθηκε από την Παναγιά, γλιτώνοντας από την καταστροφή τις καλλιέργειες των χωρικών.

Τέλος Ιούνη με οδήγησε στη Βασιλότρυπα ο συμπαθέστατος Γιάννης Τσουκαλάς, παλιός μαθητής του πατέρα μου και πλέον καφετζής του χωριού. «Είναι σαν φούρνος. Μικροί επηαίναμε. Έχω να πάω από το ’77. Επήγα έναν Αμερικάνο, αλλά μέσα δεν ήμπα. Επήα μέχρι κοντά». Έτσι και τώρα. Πήγαμε μαζί μέχρι ένα σημείο και μου έδειξε που πρέπει να κατέβω για να τη βρω. Μονοπάτι δεν υπάρχει. Κάποια θάμνοι εμποδίζουν και κάποιοι άλλοι διευκολύνουν την κίνηση. Κατεβαίνω χαμηλότερα. Είμαι 2-3 μέτρα μακριά από την σχισμή, αλλά δεν τη βλέπω, μέχρι που κάνω αυτόν τον δρασκελισμό που μου έλεγε ο πατέρας μου και τότε η Βασιλότρυπα εμφανίζεται στο πλάι μου.

Μπαίνω μέσα. Το εσωτερικό μοιάζει πράγματι με φούρνο. Έχει σχήμα ωοειδές, με λεία τοιχώματα σε απαλούς χρωματισμούς. Δεν υπάρχει ίχνος σπηλαιοδιάκοσμου. Η πέτρα-κάθισμα του βασιλιά έχει εξαφανιστεί. Στη θέση της έχει συγκεντρωθεί λίγο χώμα και κοντά στην είσοδο υπάρχουν δύο σκαθάρια. Κανένα άλλο ίχνος ζωής, ούτε πτηνά, ούτε νυχτερίδες. Παρατηρώ λίγη υγρασία σε κάποια σημεία στην οροφή και μερικές «ανησυχητικές» ρωγμές στο βράχο.

Απολαμβάνω τις στιγμές μέσα στη Βασιλότρυπα. Μια περίεργη αίσθηση οικειότητας, γαλήνης, αλλά και μυστηρίου με κυριεύει. Τραβάω φωτογραφίες. Μου ζητάει και ο Γιάννης να τραβήξω με το κινητό του. Ήρθε η ώρα να φύγουμε. Η επιστροφή είναι δυσκολότερη και χρειάζεται προσοχή. Είμαι όμως χαρούμενος. Πατέρα, επιτέλους τη βρήκα τη Βασιλότρυπα.