Πολλές είναι οι αναφορές στο Χιακόν Ημερολογιακόν Βιβλίον των Φυτών για τις καταστροφές των δασών στις πλαγιές του Πελινναίου τη δεκαετία του 1950 από τσοπάνηδες και καρβουνιάρηδες. Με πόνο ψυχής, ο τότε δάσκαλος του χωριού Ιωάννης Λιγνός έβλεπε την αποψίλωση και ενημέρωνε το «βιβλίο του σχολείου», ένα ημερολόγιο με τα σημαντικότερα γεγονότα που συνέβαιναν στο χωριό και τη γύρω περιοχή.

«Οι λαθροανθρακοποιοί εν πλήρει δράσει» έγραψε στις 14 Μαΐου 1950, για να ακολουθήσει ένα μήνα μετά η καταγγελία ότι «Τα δάση καταστρέφονται από τους λαθροανθρακοποιούς. Αδράνεια από τας τοπικάς αρχάς». Στις 16 Ιουνίου 1950 ανέφερε «Παρά τας αυστηράς συστάσεις του Δασονόμου, τόσον εις τους ποιμένας όσον εις τους λαθροϋλοτόμους, το δάσος καταστρέφεται ανηλεώς εξ αμφοτέρων», τον Σεπτέμβριου του ιδίου χρόνου έγραψε ότι «Αφίχθη ο Δασονόμος Καρδαμύλων προς διεξαγωγή ανακρίσεων δια τας μεγάλας καταστροφάς των δασών», ενώ τον Φεβρουάριο του 1953 σημείωσε ότι «Ο Δασονόμος Καρδαμύλων διανυκτέρεσεν εις Κηπουριές και συνέλαβε λαθροανθρακείς»…

«Πιστός στον Χριστό και την Ελλάδα», όπως έλεγε, με καταγωγή από τις Αμάδες και με μετεκπαίδευση στο Γεωργικό Φροντιστήριο στη Μεσσαρά της Κρήτης, ο δάσκαλος Ιωάννης Λιγνός υπηρέτησε στα Φυτά από το 1930 μέχρι το 1966. Δύσκολα χρόνια, φτώχεια, κατοχή, εμφύλιος, και μετά τη συνταξιοδότησή του, δικτατορία. Οι περισσότεροι κάτοικοι των Φυτών έχουν να πουν έναν καλό λόγο για τον δάσκαλο. Όλοι συμφωνούν ότι δούλεψε πολύ και άφησε έργο στο χωριό που είναι εμφανές μέχρι και σήμερα.

«Φρόντισε και δεντροφυτεύθη ο γύρω χώρος του διδακτηρίου από πεύκους, κυπαρίσσια και πλατάνες που μέχρι τώρα είναι ένα δασάκι» θυμάται ο Φυτούσης συνταξιούχος καθηγητής Χριστόφορος Γατανάς και συμπληρώνει «Το Σχολείο ίδρυσε σχολικό κήπο και φυτώρια όπου δεντράκια απ’ εκεί μοίραζε ο δάσκαλος στους χωριανούς». Ο Λιγνός πρωτοστάτησε στην ίδρυση γεωργοκτηνοτροφικού πιστωτικού συνεταιρισμού και με ενέργειές του φυτεύτηκαν δεκάδες λιόδεντρα σε χωράφια της εκκλησίας και πλατάνια κοντά σε γάργαρες πηγές. «Φυτεύτηκαν ακόμη και έλατα εκεί στα Μαλάγγεια, την κοινοτική πλαγιά στου Πελινναίου τις σειρές» αναφέρει ο κύριος Χρ. Γατανάς.

Η ιδέα του Λιγνού για τη δημιουργία του μικρού ελατοδάσους στηρίχθηκε σθεναρά και από τα αδέλφια, γιατρούς στο επάγγελμα, Ηλία και Σταμάτη Πιτσικούλη. Ο δάσκαλος απευθύνθηκε στη Διεύθυνση Γεωργίας και ζήτησε βοήθεια από τη Μονή Μεγίστης Λαύρας. Οι Αγιορείτες μοναχοί έστειλαν δωρεάν πάνω από εκατό δενδρύλλια, το Δασαρχείο χορήγησε πασσάλους από καστανιές για την περίφραξη, ενώ τα συρματοπλέγματα αγοράστηκαν με χρήματα του χωριού. Η δεντροφύτευση έγινε τον Απρίλη του 1963 στη θέση Μαύρο Ραχίδι, σε υψόμετρο 1.050 μέτρων, με την υποστήριξη του προέδρου της κοινότητας Ιωάννη Μαρωνίτη και του συνόλου των κατοίκων του χωριού. Αν ο ένας λόγος για τη δεντροφύτευση στα Μαλάγγεια ήταν η αγάπη του Λιγνού για το βουνό και το πράσινο, ο άλλος ήταν η κατοχύρωση εκ μέρους της κοινότητας των Φυτών της περιοχής και κατ΄επέκταση των πολύτιμων πηγών της, που ήταν το μήλο της έριδος για τα χωριά του Πελινναίου.

Ο μαθητής τότε Βασίλης Μαρωνίτης θυμάται «Όλο το χωριό βοήθησε. Με τα μουλάρια ανέβασαν τα έλατα, τους πασσάλους και τα σύρματα πάνω». Εκείνα τα χρόνια ο θεσμός της Προσωπικής Εργασίας  ήταν ακόμα ανθηρός, όλοι οι άντρες του χωριού έπρεπε να δουλέψουν επί τριημέρου στα έλατα. «Όσοι δεν μπορούσαν να βοηθήσουν, πλήρωσαν τρία μεροκάματα κάποιον άλλον. 22 δραχμές ήτανε το μεροκάματο τότε» μας είπε. Από την προσπάθεια δεντροφύτευσης, περίφραξης και ποτίσματος δεν θα μπορούσαν να απουσιάζουν οι μαθητές του σχολείου. Κάθε Σάββατο οι μαθητές μαζί με τον δάσκαλο ανηφόριζαν απ’ το παλιό μονοπάτι στα Μαλάγγια για να ποτίσουν τα έλατα. Το πότισμα ξεκινούσε με τις πρώτες ζέστες του Μαΐου και δεν τελείωνε με το κλείσιμο των σχολείων, αλλά συνεχιζόταν και το καλοκαίρι, μετά από καλέσματα του Λιγνού.

Ο Σταμάτης Γατανάς, μαθητής τότε, θυμάται «Πηγαίναμε τέσσερα πέντε παιδιά για να ποτίσουμε τα έλατα. Ο δάσκαλος μας έλεγε να ρίχνουμε ένα μπουγέλο σε κάθε δέντρο». Όμως, σαν παιδί που ήταν, βαρέθηκε να κάνει τη δουλειά σχολαστικά και πότιζε μ’ έναν κουβά δύο τρία δέντρα. Όταν γύρισαν οι μαθητές στο σχολείο, ο δάσκαλος τον ρώτησε πόσα έλατα πότιζε με κάθε μπουγέλο. «Του απάντησα ότι πότισα κάθε δέντρο με ένα μπουγέλο και τότε μου έριξε ένα χαστούκι. Μετά έμαθα ότι κάποιος με μαρτύρησε». Άλλος ένας μαθητής τότε, κάτοικος σήμερα ΗΠΑ, ο Γιάννης Γεώργαλος, προσθέτει «Νερό παίρναμε από μια πηγή, λίγο πιο πάνω από τα έλατα. «Αθάνατο Νερό» την έλεγαν, δεν ξέρω αν υπάρχει ακόμα. Όταν ήμασταν παιδάκια πηγαίναμε και πίναμε νερό για να γίνουμε αθάνατοι».

Η φροντίδα των δέντρων δεν σταμάτησε με τη συνταξιοδότηση του δραστήριου δασκάλου, αλλά συνεχίστηκε και τα χρόνια που υπηρέτησε στο σχολείο των Φυτών ο Μυτιληνιός δάσκαλος Νικόλαος Λύρας. Τα ηνία όμως στην προσπάθεια δημιουργίας ελατοδάσους στο Πελινναίο παρέμειναν στα χέρια του Λιγνού, ο οποίος συνέχιζε να ανεβαίνει και να ποτίζει τα έλατα, τουλάχιστον μέχρι το 1970. Κάποιοι του έλεγαν ότι τα έλατα δεν θα ευδοκιμήσουν, εκείνος επέμενε ότι θα τα καταφέρει. Μάλιστα το 1968 έγινε και δεύτερη απόπειρα δεντροφύτευσης στο ίδιο σημείο, χωρίς όμως μεγάλη επιτυχία. Τα έλατα πάντως δεν πειράχτηκαν από τους καρβουνιάρηδες και τους τσοπάνηδες. Οι ντόπιοι σεβάστηκαν την προσπάθεια, ενώ δεν ήταν λίγοι οι κάτοικοι των Φυτών που αγωνιούσαν για την έκβαση του εγχειρήματος.

Μισό και πλέον αιώνα μετά, μπορούμε με βεβαιότητα να πούμε ότι οι κλιματολογικές και εδαφολογικές συνθήκες εκεί πάνω δεν ευνοούν τον πολλαπλασιασμό των ξενόφερτων δέντρων. Κάποια έλατα μεγάλωσαν μεν, αλλά ούτε ένα δεν έχει φυτρώσει έξω από την πάλαι ποτέ περιφραγμένη περιοχή.

Ανεβήκαμε ξανά φέτος το Γενάρη στο Μαύρο Ραχίδι. Μέτρησαμε σχεδόν 120 έλατα. Το ένα δίπλα στο άλλο, ασφυκτιούσαν. Όλα ώριμα, κανένα νεαρό. Καμιά δεκαριά κείτονταν κάτω, τουλάχιστον άλλα τόσα έδειχναν ξερά και ετοιμόρροπα. Τίποτα δεν είναι αθάνατο.